In de Noors-Zweedse grensregio even ten noorden van Oslo hebben zich in de loop van de 17de eeuw een flink aantal Finse landbouwers gevestigd. Zij werden gedreven door de economische omstandigheden en kozen uiteindelijk deze uitgestrekte en onbewoonde heuvels om zich te vestigen. Anno 2020 kun je rond de grens nog altijd de sporen van deze ‘Finnkultur’ vinden. Vanaf Charlottenberg in het Zweedse Värmland kun je 240 km in Noordelijke richting de Finnskogleden volgen, een langeafstandspad dat eindigt in het Noorse Søre Osen. Wij proberen deze winter een stuk van de etappe tussen Mitandersfors en Lebiko.
…
Klassieke Zweedse Mitandersfors Herrgården
…
Koninklijke start
Onze etappe start in het gehuchtje Mitandersfors, vernoemd naar John Mitander die hier in 1841 een stuwdam bouwde om zo de waterkracht te benutten. De stuw ligt er nog altijd, de waterkracht raast nu door betonnen buis. Er omheen ontstond een gehuchtje, met de fraaie Mitandersfors Herrgården er direct naast. Dit mooie landhuis genoot in de jaren ’80 zelfs de belangstelling van het koninklijk paar, maar die zagen om onduidelijke reden toch van de aankoop af. Gelukkig maar, want nu kun je er tenminste gewoon langs lopen. In Mitandersfors kun je ook de grens oversteken naar Noorwegen, via een onverharde weg. Niet echt een drukke verbinding, je kunt er ongezien het buurland binnen glippen (of met de auto binnenrijden).
…
…
Bos van de Finnen
Met de huidige bevolkingsaantallen valt het nauwelijks voor te stellen, maar het gebied dat we nu westelijk Finland noemen was aan het eind van de middeleeuwen relatief dicht bevolkt. Zo dicht bevolkt dat leden van Finse en Slavische stammen die zich hier hadden gevestigd, genoodzaakt waren te verhuizen in westelijke richting. Hun specifieke landbouwtechniek, volgens het Slash & Burn-principe, bracht met zich mee dat ze voortdurend op zoek waren naar nieuwe gronden. Noodgedwongen trokken ze steeds verder westwaarts, tot in Värmland. Omdat zij zich altijd in het bos vestigden werden zij al snel ‘bosfinnen’ genoemd. De benaming Finnskogen is daar ook direct van afgeleid: Skog = bos. Ofwel: bos van de Finnen.
…
Zon op de grond, daar waar het bos is gekapt
….
Donker groen
Ge-slasht wordt er nog steeds, nu door moderne bosbouwers. Onze zwerftocht door de diepgroene dennenbossen wordt her en der onderbroken door een stuk bos dat recent gekapt is. Dat oogt weliswaar alsof er een bom ontploft is, maar het zorgt er wel voor dat de laagstaande winterzon de bodem bereikt en dat je kunt genieten van het uitzicht. Door het gebied lopen nauwelijks wegen, enkel wat steenslagwegen die zijn aangelegd voor het zware materiaal van de bosbouwers.
..
Resten van Bengtstorp
…
Op zoek naar sporen van Finse bewoning
De Finnskogleden slingert langs een aantal (voormalige) torpen. Dat zijn de plekken waar de bosfinnen zich uiteindelijk hebben gevestigd en waar hun nazaten soms tot ver in de 20e eeuw hebben gewoond. Mede daardoor is er veel van de Finse cultuur bewaard gebleven. Een paar typisch Finse boerenbedrijven zijn gerestaureerd en trekken bezoekende toeristen die het verhaal van de Finse geschiedenis in Zweden willen horen. Maar er zijn ook genoeg andere voormalige woningen te vinden die een minder gunstig lot hebben getroffen. Vervallen, ingestort en overwoekerd staan ze te wachten tot de natuur definitief de overhand krijgt en hun bestaan volledig aan het oog heeft onttrokken. Dat geldt bijvoorbeeld voor Bengtstorp, de eerste voormalige boerderij waar we langs lopen. Mooi van treurigheid.
…
Pauze bij een van de wegwijzers
…
Doorstappen
De dagen zijn maar kort in januari in dit deel van Zweden. Pas rond 09:15 komt de zon op en die verdwijnt al achter de horizon rond 15:15 uur. Om deze etappe in het daglichtvenster te kunnen lopen (en weer terug) moeten we flink doorstappen. Daarnaast nodigt de temperatuur (minus 2) vandaag ook niet uit om lang te pauzeren. Over het algemeen is de route vrij gemakkelijk te volgen, met oranje verf op de bomen en her en der een wegwijzer. Het is eerder de ondergrond die vertraagt. Op een aantal plaatsen staat er flink wat water op het pad, of is de ondergrond veenachtig en nat. In dit jaargetijde is dat bevroren en komen we er betrekkelijk makkelijk langs. In het voorjaar is een paar kaplaarzen waarschijnlijk zeer welkom.
…
Kösstorp
…
Onder de grond
Je komt tijdens de wandeling langs woningen uit allerlei perioden van de Finse immigratie. In de vroegste periode van de Finse migratie waren dat half-ondergrondse holwoningen, zoals Kösstorp waar we langs komen. Maar je passeert ook moderne huizen, die zijn gebouwd op de plek waar ooit de voorvaderen zich hadden gevestigd. Ook hier staat zo’n meelijwekkend eenzaam houten huis uit het begin van de 20e eeuw, op een plaats waar nu niemand meer wil wonen. En het zal hoogstwaarschijnlijk ook nooit meer door iemand gekocht worden. De natuur kan er ongehinderd zijn gang gaan …
…
De zon gaat ons alweer verlaten
…
Op de terugweg
In het niemandsland van de grens tussen Zweden en Noorwegen is het OV dun gezaaid. Of zeg maar gewoon: niet beschikbaar. Om de Finnskogleden te lopen heb je twee opties: a) onderweg overnachten in onbemande hutten en je eigen eten en slaapspullen meezeulen, of b) etappes heen en weer lopen. Wij kiezen voor de laatste optie, zeker gezien het jaargetijde. Bij het meer Lomsen besluiten we dat het welletjes is voor vandaag en keren we na krap 8 km om. De zon begint al te zakken en we zijn zeker nog twee uur onderweg om weer in Mitandersfors te komen. De Finnskogleden is weliswaar goed gemarkeerd, maar in het donker door het bos struinen is toch minder leuk dan het lijkt.
…
Bergje op, bergje af
We zitten hier dan weliswaar pas in de uitlopers van de bergrug die Zweden en Noorwegen scheidt, maar er zitten toch aardig wat hellingen in het parcours. Aandachtig stappen blijft belangrijk, want voor je het weet blijf je achter een tak of steen hangen en lig je op de enigszins bevroren ondergrond. Tel daar nog wat vermoeidheid bij op en je begrijpt dat we pas bij het vallen van de schemering (circa 15:45 uur!) weer terug zijn in Mitandersfors. Wel zeer voldaan met deze winterse wandeling van 15,8 km, onze eerste stappen op de Finnskogleden. Dit smaakt naar meer! Wie weet lopen we komende zomer al opnieuw een stuk van deze fraaie route door niemandsland!
…
Praktisch
De Finnskogleden is 240 km lang en loopt tussen Charlottenberg (Zuid) in het Zweedse Värmland en Søre Osen in Noorwegen (noord). De route is in twee richtingen gemarkeerd. De route is opgedeeld in 15 etappes. In lang niet alle gevallen is er accommodatie en/of OV in de buurt van begin- en eindpunten. Wel zijn er onbemande hutten waarvoor je een sleutel nodig hebt. Een meerdaagse wandeling vraagt dus de nodige voorbereiding. Als je de route in stukken wilt lopen, kun je ervoor kiezen om halve etappes heen en weer te wandelen.
Van de route zijn gedetailleerde kaarten verkrijgbaar, o.a. bij de toeristenbureaus in Arvika en Torsby. Meer informatie vind je op de website van de Finnskogleden.
…
Meer lezen over Finnskogleden en wandelen in Värmland?
Bekijk dan deze blogs:
Geef een reactie