Op 23 mei 1707 werd Carl Linnaeus, de man die het systeem van namen voor planten, dieren en mineralen heeft bedacht, geboren in Råshult, in de provincie Småland in zuid-Zweden. De boerderij en gronden waar hij opgroeide is nu een beschermd terrein en een monument. Vanaf het huis kun je een rondwandeling maken door de tuin, de landerijen en langs het vlakbij gelegen meer. Op de landerijen wordt nog steeds op de traditionele manier geboerd, zoals in de 18de eeuw. Op stap op de geboortegrond van grootste plantkundige van de moderne tijd.
…
Het interieur van het huis van de familie Linnaeus
…
Familie Linnaeus
Nils Linnaeus, de vader van Carl, was dominee en kreeg de parochie Stenbrohult, waartoe Råshult ook behoord, toegewezen. Hij was naast zijn kerkelijke werken ook een hartstochtelijk tuinier. Hij hoopte dat zijn zoon theologie zou gaan studeren, maar die bleek meer van de plantkundige interesse van zijn vader geërfd te hebben. Als hij 7 jaar is, krijgt de kleine Carl een eigen stukje van de tuin en is hij definitief besmet met ‘het plantenvirus’. Na een mislukte start in de theologie stapte hij over naar geneeskunde. Al tijdens zijn studie krijgt hij de opdracht om de natuurlijke wereld van Lapland te inventariseren en beschrijven. In 1735 promoveert hij in Harderwijk op het door hem ontwikkelde systeem voor de naamgeving van dieren, planten en mineralen: Systema naturae. Het is de start van een internationale carrière, die hem door heel Europa brengt. Toch blijft hij het oude, sobere huis in Råshult als zijn thuis zien. Nostalgia Stenbrohult, schrijft hij in een van zijn laatste geschriften: heimwee naar Stenbrohult.
…
De tuin in Råshult, zoveel mogelijk ingericht met planten uit de tijd van Linnaeus
…
De tuin van Linnaeus
Nostalgia voel je misschien niet als je de tuin binnenwandelt, maar het voelt wel als een stap terug in de tijd. De oude huizen en schuren verkeren nog in authentieke staat en op een enkele moderne prullenbak na oogt het alsof je de 18de eeuw bent binnen gelopen. Het is hoog zomer en de bloemen- en kruidentuin bij de entree staan in volle glorie. De goudsbloemen, stokrozen en talloze andere bloeiers steken mooi af tegen de donkergroene natuur en de strakblauwe hemel. Dat je hier liefde voor planten ontwikkelt, is niet zo moeilijk om voor te stellen. Al zal het er op een druilerige novemberdag ongetwijfeld anders hebben uitgezien. Na een kort bezoekje aan het restaurantje en bijbehorende winkel trekken we de landerijen in.
…
Er zit leven tussen het gras
…
Traditioneel beheer
Het boerenland bij huize Linnaeus wordt nog altijd op de traditionele manier beheerd. Geen landbouwmachines, geen elektrische maaiers, maar een os met een ploeg en een man met een zeis (die zich gelukkig beperkt tot het kortwieken van het gras). Het resultaat is een gevarieerd landschap, waarin een bloemrijke weide zij aan zij ligt met een kort gemaaid veld. Grote voordeel van deze manier van beheren is natuurlijk dat niet alles wat leeft door de machine vermalen wordt. Vlinders en bijen kunnen wegvliegen van de man met de zeis en ook kleine reptielen als kikkers, padden, salamanders en hagedissen hebben een veel grotere overlevingskans. Als levend bewijs daarvan zien we een geelgroene hagedis die op zijn gemak tussen het korte gras aan het zonnebaden is.
…
Het Såganässjön, zwembad van de familie Linnaeus
…
Waterrijk Småland
Heel groot waren de landerijen van de familie Linnaeus niet, net als van andere families. Men probeerde vooral in het eigen onderhoud te voorzien. Na ruim een kilometer verlaten we via een hekje het domein en lopen naar de oever van een daarachter gelegen meer, het Såganässjön. Het waterrijke Småland is gezegend met talloze meren en meertjes. Ongetwijfeld zal de familie Linnaeus hier regelmatig verkoeling hebben gezocht in het heldere blauwe water, tussen de waterlelies. En omdat het nu toch bijna 30 graden is, lijkt dat ons een prima idee. Helaas de zwemspullen niet meegenomen, en om nu in je blootje in het water te springen in de achtertuin van de dominee…. Dat bewaren we dan maar voor een ander, wat verderaf gelegen meer. Nu pauzeren we op de oever en genieten van het uitzicht.
…
Droge voeten
…
Door het veen
We vervolgen de route een stukje langs een steenslagweg en klimmen dan over een hekje om langs een weiland terug te lopen naar de tuin van Linnaeus. Die blijkt aan de achterkant ook nog te beschikken over een stukje veen, waar in een ‘normale’ zomer wollegras en wilde orchideeën bloeien op de vochtige ondergrond. Nu is het al weken kurkdroog en lijkt het plankier waarover we lopen een beetje op een ‘catwalk’. Evengoed lopen we rustig verder om via een stukje bos terug te keren in de bloementuin. Uit het winkeltje komen twee oudere dames met zonnehoedjes naar buiten. In hun hand elk een mok, met daarop een teer roze bloempje geschilderd: het Linnaeusklokje (Linnaea borealis). Het verhaal wil dat dit tere bloempje in 1732 door Carl zelf is ontdekt in Lapland en dat het zijn lievelingsplantje was. Om die voorkeur te benadrukken vernoemde hij het plantje naar zichzelf. Het gedijt vooral in koelere omgeving, dus hier gaan we dat niet tegenkomen. Evengoed is ‘Linnés Råshult’ een bezoekje meer dan waard. Doen!
…
Praktisch
Dit is wandeling 23 uit Wandelen in Småland, een gids met 23 rondwandeling in deze provincie in Zuidoost Zweden. Kijk op www.wandeleninsmaland.nl voor meer informatie. Daar vind je ook de routebeschrijving van een andere route uit de gids. Je kunt de gids natuurlijk ook direct bestellen. Ga daarvoor naar onze webshop.
…
Afbeelding via WikiCommons
Carl Linnaeus en Nederland
In 1735 promoveert Linnaeus aan de universiteit in Harderwijk. Daarna reist hij door naar leiden waar hij in contact komt met andere wetenschappers, zoals Johannes Burman, Herman Boerhaave en George Clifford. Deze rijke bankier is net als Linnaeus geïnteresseerd in exotische planten. Hij nodigt hem uit op zijn landgoed De Hartekamp in Heemstede, waar hij van september 1735 tot oktober 1737 werkt als arts en beheerder van zijn enorme collectie exotische planten in de orangerie en tuin.
Daarna vertrekt hij naar Londen en via omzwervingen in Frankrijk en Nederland (om te herstellen van Cholera) keert hij terug naar Zweden. Hij is in 1739 een van de mede-oprichters van de Zweedse Academie van Wetenschappen in Stockholm. In 1758 koopt hij een boerderij even buiten Uppsala, waar hij tot op hoge leeftijd bij de universiteit werkt. Hij sterft daar in 1787 en is begraven in de kathedraal.
…
Meer lezen over wandelen in Småland? Bekijk dan deze blogs:
Oktober in Småland is rood
Store Mosse: wandelen door het hoogveen
Blå Jungfrun: wandelen op een onbewoond eiland
Geef een reactie